De Belgische friet ontsluierd!

Er wordt van haar gezegd dat ze de modes overstijgt zonder uitzondering van geslacht, leeftijd of sociale klasse. Verenigend voedingsmiddel bij uitstek, de friet maakt deel uit van het culinaire en culturele patrimonium van de Belgen. Hun liefde voor dit voedingsmiddel, dat smakelijk weinig dieetbevorderend is, is trouwens onvoorwaardelijk.

Talrijke getuigenissen van Belgen in het buitenland, bewijzen hoezeer ze die oerdegelijke Belgische frieten missen, waar ook elders ter wereld ze zich bevinden. Want het recept om frieten te maken en de kunst ervan blijft een specialiteit die enkel Belgen blijken te beheersen. En zelfs als ze "french fries" worden genoemd in het Engels, toch is de oorsprong van de frieten niet Frans.

Het zou gaan om een linguïstisch misverstand, het werkwoord "to french" betekent in het Engels "in staafjes snijden". Volgens de Belgische historicus Jo Gérard, zouden de eerste frieten zijn opgedoken op de tafels van de inwoners van Namen, Andenne en Dinant rond de tweede helft van de 17e Eeuw. De minder bedeelde inwoners van deze steden maakten er een gewoonte van om in plaats van hun eten te bakken, het te frituren. Kleine visjes is men op den duur gaan vervangen door stukjes aardappel van dezelfde grootte tijdens gure winterperiodes wanneer hun rivieren dichtvroren.

Het enige recept: het Belgische recept

Er is vaak geprobeerd om het recept te kopiëren in het buitenland (zoals met het vreemde "poutine" uit Québec) maar het is nooit geëvenaard, de echte Belgische friet wordt bereid (bekijk de recepten op de sites wallonie.be en friterie.be) op basis van Bintjes, een bepaalde aardappelsoort die licht bloemachtig is. De keuze van de olie voor de frituur zal bepalend zijn wat betreft de uiteindelijke smaak van de bereiding. Om een resultaat te bekomen "à l'ancienne", raden we aan om de traditionele rundsolie te gebruiken. Maar er bestaan ook minder calorierijke alternatieven, zoals plantaardige oliën.

Schil de aardappels, snijd ze in plakjes van maximum 1 cm dikte. Herhaal dit in de omgekeerde richting en bewaar deze snijafstand. Als dit klaar is, was ze dan onder koud water en droog ze met een handdoek of keukenpapier. Warm onmiddellijk het vet of de olie op tot een temperatuur van 160°C voor een eerste "cuisson". Wacht een minuutje, wanneer de eerste frietjes naar het oppervlak komen en haal ze uit het vet. Een andere methode bestaat erin om ze in een zakje te doen in puntvorm (zoals in de echte fritkoten) zodat het vet wordt opgevangen door de bodem van het puntzakje.

Maar indien u niet over het materiaal of niet over de noodzakelijke tijd beschikt om frietjes te bakken, dan zullen de Fritkoten (in Wallonië heten ze 'baraques à frites' een grote hulp zijn. Op voorwaarde er een goeie tegen te komen, niet te ver van huis of van het werk (bekijk het klassement van de beste frituren in België op friteries.be). Deze oplossing vormt een snelle en goedkope manier om eraan te geraken. Op voorwaarde er een te vinden, want deze frituren die tot laat 's nachts zijn geopend (vaak een soort van caravan neergepoot op de grond) blijken de 10 laatste jaren met uitroeiing bedreigd.

Onrustwekkende verdwijning

Problemen in verband met de toelating om te bouwen met de stad, niet gerespecteerde hygiënische wetten, harde concurrentie met snacks gaande van dürüm tot pita, de problemen die deze zaken tegenkomen stijgen gestaag. Lucien Decraeye, voorzitter van de Nationale unie van frituuruitbaters (Unafri), herinnert aan de toeristische waarde van deze gastronomische plek: "De toeristen die naar België komen, willen, in het algemeen, proeven van onze frieten, ze staan in al onze gidsen."

Maar de weerstand organiseert zich. Op het internet, www.frites.be is zo de operatie "Touche pas à mon Fritkot !" gelanceerd. Men kan er een virtuele tentoonstelling bezoeken met meer dan 70 foto's van fritkoten. Maar er luidt ook protest in de culturele milieu's. In het Frietkot Museum in Antwerpen wordt vanalles tentoongesteld (boeken, liedjes, schilderijen, enz...) waar frietjes staan op afgebeeld. Maar ook kunstenaars zoals Gilles Houben, hebben de friet tot hun favoriete onderwerp gemaakt.