Onyx

En op een dag liet hij zijn sporen na op het beton. Onyx maakte onophoudelijk graffiti in zijn schoolboeken. Op een avond tijdens zijn dertiende levensjaar richtte hij met enkele vrienden een collectief op: C.O. alias Criminels Organisés. Het was niet meer dan een bende gebroken gasten, maar ze waren er al door bezeten: 'zonder graffiti zouden we gesurft hebben'. Al hun zakgeld gaat er naartoe! Zonder te tellen geven ze uit in de Brico op de hoek om zich uit te rusten voor hun nachtelijke uitstapjes. Onyx debuteerde eind 2000. De graffitiwereld had net een grote klap gekregen door de verschillende arrestaties door de std Brussel in 1998. 'De stad had grote schoonmaak gehouden, veel graffiti was verwijderd, het was het tijdperk van vernieuwing,' legt hij uit. Toen onderscheidde men duidelijk twee grote oriëntaties in de graffiti: zij die zich bezighielden met wettelijke projecten en de 'pure vandalen' die zonder toelating beslag legden op de openbare ruimte. Onyx maakt deel uit van de tweede categorie. Maar hij waagt zijn kans ook op plaatsen waar graffiti getolereerd wordt, meer bepaald verlaten gebouwen zoals het Arsenaal in Etterbeek. Hij gaat zowat overal in België en zoekt de gevaren op: 'het milieu is heel vertrouwelijk. Wat het meest telt is de erkenning door andere graffitikunstenaars, van de 'anciens'. Wat de leken vinden, heeft geen belang. Hoe moeilijker het is om toegang te hebben tot een plaats, hoe meer je werk wordt geappecieerd en bewondering oproept. Je moet doen wat anderen nooit durfden'.

Buiten de wet

De graffitikunstenaars van toen leefden van de adrenaline, ze zijn voortdurend op zoek naar moeilijkheden. Het is een spionagefilm waard hoe sommige plaatsen al maanden van tevoren worden gezocht. Onyx dringt binnen in super beveiligde en gevaarlijke plaatsen zoals Brusselse metrotunnels. De 'artistieke' kant is niet te verwaarlozen. Elk belangrijk toekomstig werk wordt op papier getekend vooraleer het uit te werken, over elke kleur wordt nagedacht, niets wordt aan het toeval overgelaten. Zijn grootste werk: een 'whole car', een volledige treinwagon die herschilderd wordt in het depot. Vier gasten, een ladder en een timing van twintig minuten. Een 'bom' in elke hand ('Je schildert alsof je de ramen zou wassen'). Hij neemt ook deel aan de 'backjump', waarbij de trein tijdelijk in een station stopt voor bijvoorbeeld tien minuten. Soms nemen ze enorme risico's. Hij beschrijft missies op panelen boven de autosnelweg of geluidsmuren en geweld door sommige burgerwachten. Hij bevestigt dat lopen ook deel uitmaakt van de graffitikunst.

Graff spirit

Als we hem vragen wat hij vindt van de artiesten die tentoonstellen in galerijen en die gecatalogeerd worden als 'inspiration graffiti', is zijn antwoord duidelijk: 'Het is niet omdat men met 'bommen' schildert dat het grafitti is'. hij legt ook uit dat er 'vandaag een duidelijke mentaliteitsverandering is. Men draagt de brander op de rug en gaat de verfbommen kopen met mama en papa. Er wordt niet meer gezocht naar erkenning door het milieu maar door iedereen!'. Onyx is er intussen mee gestopt. Hij had te veel werk en vond de tijd niet meer om 's nachts de straten af te schuimen. Met het stoppen en met de leeftijd geeft hij toe dat 'om graffiti te maken zoals ik er maakte, oet je tijdens de adolescentie beginnen. Het is een periode waarin met onwetend is, want je wandelt op tien meter hoogte in een losse goot. De risico's zijn echt heel groot'. Ook al is hij gestopt met zijn onwettige activiteiten, hij geeft toe dat hij toch af en toe bezwijkt en vertrekt voor 'een vluggertje'. Voor hem is het als een essentiële behoefte. Hij besluit: 'En als ik zou moeten terugkeren, zou ik opnieuw beginnen, zonder enige twijfel!'. Kriss Gutierrez Cuervo